يکي از با ارزش ترين عبادت ها قرائت و خواندن قرآن است چنانچه اين کار به اندازه اي اهميت دارد که خداوند درباره آن مي فرمايد: «فَاقرَؤا ما تَيَسَّرَ مِنَ القُرآن؛ آنچه براي شما ميسّر است قرآن بخوانيد.
به گزارش پايگاه خبري تحليلي پيرغار، معمولاً کسي که در مقام وصيت و سفارش است چيزهايي را سفارش مي کند که مهم و سرنوشت ساز باشد. يکي از وصاياي رسول خدا (صَلى الله عَليه وَ آله) به اميرمؤمنان علي (عَليه السَلام) تلاوت مستمرّ قرآن است، چنانچه فرموده اند: وَ عَلَيکَ بِتَلاوَة القُرآن عَلي کُلِّ حالٍ؛ در همه حال و در هر شرايطي قرآن تلاوت کن.
بسياري از عبادات هنگام مريضي، مسافرت يا جهاد در راه خدا از انسان ساقط مي شود و يا تخفيف پيدا مي کند. اما خداوند تأکيد مي نمايد در اين موارد نيز سعي کنيد تا مي توانيد قرآن بخوانيد: إِنَّ رَبَّکَ يَعْلَمُ أَنَّکَ تَقُومُ أَدْنى مِنْ ثُلُثَيِ اللَّيْلِ وَ نِصْفَهُ وَ ثُلُثَهُ وَ طائِفَةٌ مِنَ الَّذينَ مَعَکَ وَ اللَّهُ يُقَدِّرُ اللَّيْلَ وَ النَّهارَ عَلِمَ أَنْ لَنْ تُحْصُوهُ فَتابَ عَلَيْکُمْ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنَ الْقُرْآنِ عَلِمَ أَنْ سَيَکُونُ مِنْکُمْ مَرْضى وَ آخَرُونَ يَضْرِبُونَ فِي الْأَرْضِ يَبْتَغُونَ مِنْ فَضْلِ اللَّهِ وَ آخَرُونَ يُقاتِلُونَ في سَبيلِ اللَّهِ فَاقْرَؤُا ما تَيَسَّرَ مِنْهُ؛ بزودي گروهي از شما بيمار مي شوند و گروهي ديگر براي بدست آوردن فضل الهي و (کسب روزي) به سفر مي روند و گروهي ديگر در راه خدا جهاد مي کنند (و از تلاوت قرآن بازمي مانند)، پس به اندازه اي که ممکن است از آن تلاوت کنيد. (سوره مزمل: آيه 20)
همانگونه که انسان براي انجام کارهاي روزانه برنامه تهيه مي کند و هر روز صبح به برنامه اش نگاه مي کند تا کارهاي روزانه را مطابق آن انجام دهد، هر مسلماني که مي خواهد به قرآن عمل کند لازم است به طور مستمر و روزانه به قرآن مراجعه کند تا در پرتو دستورات و راهنمايي ها قرآن در دنيا و آخرت کامروا شود.
قرائت قرآن و امام خميني (ره)
خوب است براي دانستن جايگاه ويژه قرائت قرآن در بين عبادت ها به دو خاطره خواندني از زندگي حضرت امام خميني (ره) اشاره کنيم چنانچه يکي از بستگان نزديک امام در اين زمينه نقل مي کند: يک دفعه که با ايشان در نجف بوديم، چشمشان ناراحت شده بود. دکتر بعد از معاينه چشمشان گفت: «شما بايد چند روز قرآن نخوانيد و به چشمتان استراحت بدهيد». امام خنديدند و گفتند:
دکتر؛ من چشمم را براي قرآن خواندن مي خواهم. چه فايده اي دارد که چشم داشته باشم و قرآن نخوانم؟ شما يک کاري بکنيد که من بتوانم قرآن بخوانم!
حضرت آية ا... توسّلي از نزديکان حضرت امام (ره) در زمينه قرائت مداوم و روزانه قرآن به وسيله حضرت امام خميني (ره) مي گويد: امام با همه اشتغالاتي که داشتند، به انجام مستحبات، به ويژه خواندن قرآن، دعا و نماز اول وقت، اهميت مي دادند.
امام، هر روز، سه تا پنج مرتبه قرآن مي خواندند. در ماه مبارک رمضان، سه بار قرآن را ختم مي کردند.
مقدار قرائت روزانه
شايد بعضي از مردم بپرسند حال که قرائت روزانه قرآن اين همه اهميت دارد، سزاوار است روزانه چند آيه از قرآن خوانده شود؟ پاسخ اين پرسش در احاديث زيادي آمده است.
کمترين مقدار قرائت: در حديثي که از امام باقر (عَليه السَلام) رسيده است استفاده مي شود اگر مسلماني بخواهد از غافلان و بي خبران نباشد بايستي روزانه حداقل ده آيه از قرآن بخواند. امام پنجم (عَليه السَلام) اين مطلب را از رسول گرامي خدا (صَلى الله عَليه وَ آله) نقل کرده است:
مَن قَرَأَ عَشرَ آياتٍ في لَيلَةٍ لَم يُکتَب مِنَ الغافِلينَ؛ هر کس در هر شب ده آيه قرآن بخواند از جمله بي خبران و غافلين نوشته نخواهد شد.
البته اين مقدار قرائت، غير از قرائت آياتي است که هر مسلماني در نماز مي خواند زيرا آن آيات بخشي از نماز است و خواندن آن بر هر مسلمان مکلفي واجب است.
پنجاه آيه، قرائت ذاکران: در ادامه حديث قبلي آمده است، کسي که هر روز پنجاه آيه قرآن تلاوت کند در زمره کساني است که هميشه به ياد خدا هستند: وَ مَن قَرَأَ خَمسينَ آيةً کُتِبَ مِنَ الذّاکِرينَ.
همچنين مرحوم فيض کاشاني از فقيهان، مفسران و عارفان برجسته شيعه، در کتاب شريف «المحجة البيضاء» در اين مورد چنين نوشته است:
اگر قاري قرآن از متفکران در معاني قران است... پس به روايتي عمل کند که مي فرمايد: هر روز پنجاه آيه خوانده شود، زيرا از امام صادق (عَليه السَلام) روايت است که فرمود:
القُرآنُ عَهدَ اللهِ اِلي خَلقِِه فَقَد يَنبَغي لِلمَرأ المُسلِمِ اَن يَنظَرُ في عَهدِهِ وَ اَن يَقرَأَ مِنهُ في کُلِّ يَومٍ خَمسينَ آيَةً؛ قرآن پيمان خدا با مردم است. پس يقيناً براي شخص مسلمان سزاوار است که با دقت در پيمان خويش بنگرد و از آن در هر روز پنجاه آيه بخواند.
مقدار قرائت کسبه و تجّار
اصناف و بازاريان محترم نيز بايد اهتمام شايسته اي به قرائت قرآن داشته باشند. چقدر خداپسندانه است که اصناف ما در اين زمينه به اصناف و بازاريان قديم اقتدا کنند.
کسبه و بازاريان شيعه از قديم الايام از اقشار متدين و علاقه مند به قرآن و اهل بيت (عَليه السَلام) بوده اند. حتي مي توان گفت در حفظ شعائر اسلامي و برپايي جلسات قرآن و عزاداري از ساير اقشار جامعه پيش قدم تر بوده اند. همان گونه که در بيشتر شهرهاي ايران اسلامي نيز در حال حاضر همين طور است.
همه شنيده و يا خوانده اند که کسبه قديم علاوه بر اينکه موقع نماز کسب و کار را تعطيل مي کردند و نمازهاي يوميه را به جماعت مي خواندند، کسب و کار روزانه را با نام و ياد خدا شروع مي کردند. عده زيادي از بازاريان و کسبه جزء، بعد از آماده کردن محل کار خود قرآن ها را باز مي کردند و کار روزانه را با کلام خالق يکتا شروع مي کردند. اين سنت حسنه موجب مي شد در طول کسب روزانه به ياد خدا باشند و از گزند شيطان و حرام هاي اقتصادي در امان باشند. در نتيجه در گروه کاسباني قرار گيرند که حبيب خدا هستند و هم اينکه خداوند به کسب و کار آن ها برکت مي داد.
رئيس مذهب ما، حضرت امام صادق (عَليه السَلام)، خطاب به تجار و کسبه مسلمان چنين مي فرمايند:
چه چيزي تجاري را که در بازار مشغول کار است مانع مي شود وقتي که به منزلش بازمي گردد، نخوابد تا اينکه سوره اي از قرآن را بخواند. پس برايش مقابل هر آيه اي که مي خواند ده حسنه نوشته مي شود و از او ده کار زشت محو مي گردد.
اوقات تلاوت قرآن
از آيات قرآن کريم و احاديث استفاده مي شود که قرائت قرآن و ذکر خدا در همه اوقات خوب است. ولي در اين وقت ها و زمان ها سفارش شده است:
صبح ها بعد از نماز صبح، هنگام غروب، شب قبل از خواب، نيمه هاي شب و سحرگاهان.
از اين رو جا دارد هر کسي به فراخور حال و فرصت هايي که دارد يکي يا بعضي از اين اوقات را مشخص کند و به تلاوت قرآن بپردازد.
منابع:
1-شيخ حر عاملي. وسايل الشيعه، ج4: 825.
2- کليني. اصول کافي، ج2: 446، 448.
3-شيخ صدوق. ثواب الاعمال: 127.
4-ابوالفضل علامي ميانجي. آشنايي با آداب تلاوت قرآن: 69.
منبع:ميزان